Τρίτη 20 Ιανουαρίου 2015

Ουρανία Αφροδίτη

Οι ανάγλυφοι πίνακες με απεικόνιση Αφροδίτης πάνω σε τράγο ελληνιστικών χρόνων από τη Βέροια και τις Πέτρες δείχνει ότι και στον μακεδονικό χώρο είναι γνωστή, τουλάχιστον στην ύστερη αρχαιότητα, η διάκριση ανάμεσα στην πάνδημη και την ουράνια Αφροδίτη, με διαφορετικά σύμβολα η καθεμιά και διαφορετικό μυθολογικό πλαίσιο.
Συνοπτικά εδώ θυμίζουμε τις δύο παραδόσεις για τη γέννηση της Αφροδίτης, που οδήγησαν και στην απόδοση των δύο επιθέτων.
Σύμφωνα με τον Όμηρο η θεά του Έρωτα είναι κόρη του Δία και της Διώνης· σύμφωνα με τον Ησίοδο ο Κρόνος ευνούχισε με ένα δρεπάνι τον πατέρα του Ουρανό και από το σπέρμα που χύθηκε στη θάλασσα γεννήθηκε η θεά. Αυτή η χωρίς μάνα Αφροδίτη του Ησιόδου λατρευόταν με την επωνυμία Ουρανία.
Στην Αθήνα τη λατρεία της Ουρανίας Αφροδίτης καθιέρωσε ο Αιγέας, ενώ της Πανδήμου ο Θησέας, όταν συνένωσε τους δήμους της Αττικής σε μια πόλη στο όνομα της λατρείας της Αφροδίτης.

Πάνδημος σημαίνει Αφροδίτη όλων των ενωμένων αττικών δήμων· η Αφροδίτη ως δύναμη ερωτική και ενοποιούσα είναι και δύναμη πολιτική.

Η Ουρανία Αφροδίτη εμφανίζεται συχνά πάνω σε κύκνο ή με χήνες να κρατά ένα λουλούδι σαν σκήπτρο της κοσμικής της εξουσίας.
Ιερό ζώο της Πανδήμου ήταν ο τράγος σε ανάμνηση της θυσίας αίγας που έκανε ο Θησέας προς τιμή της στην παραλία πριν από τον απόπλου για την Κρήτη και της μεταμόρφωσης της θεάς σε τράγο. Πριν από την ύστερη κλασική εποχή, η Αφροδίτη κρατούσε το ζώο στην αγκαλιά της, στη συνέχεια εμφανιζόταν ανεβασμένη επάνω του. Η Αφροδίτη Πάνδημος λατρευόταν στην Πέλλα μαζί με τη Μητέρα των Θεών, την Ουρανία.
Ηθική διάσταση στις δύο Αφροδίτες έδωσε ο Πλάτων στο Συμπόσιο
Σύμφωνα με τον σοφιστή Παυσανία ο έρωτας δεν είναι στην ολότητά του κάτι ευγενικό. 
Η Αφροδίτη Πάνδημος είναι ο έρωτας για τις γυναίκες και είναι ασταθής, όπως η ομορφιά του σώματος. 
Αντίθετα, η Ουρανία Αφροδίτη είναι αμήτωρ, έρως αρσενικός και της ψυχής, με χαρακτηριστικά τη ρωμαλεοσύνη και τη νοημοσύνη. Σε αυτού του είδους τον έρωτα ο Πλάτωνας αναγνωρίζει παιδευτικό και κοινωνικό ρόλο. Όμως ό,τι παραδίδει ο Πλάτων είναι από την εποχή της αποσύνθεσης της παλαιάς θρησκείας και της ηθικής διόρθωσής της μέσω της φιλοσοφίας. [Με τη λατρεία της θεάς στον μακεδονικό χώρο ασχολήθηκαν οι: Αδάμ-Βελένη (1991) και Λιλιμπάκη-Ακαμάτη (1999)].
Στην ελληνική αντίληψη και φιλοσοφία υπάρχει ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ της Πανδήμου και της Ουρανίας Αφροδίτης: της θεάς των γήινων, αγοραίων, ενστικτωδών και φυλετικών ερώτων και οργασμών και της θεάς της θείας έκστασης και των «ουράνιων» οργασμών από τη μέθεξη και ενατένιση του ουράνιου Κάλλους. 
Η πρώτη αντιστοιχεί στο Εράν διά του Οράν (στη μαγνητική οπτική έλξη) ή στο γνωστό συνήθη Έρωτα, με τη σύγχρονη σημασία του όρου. Η δεύτερη αντιστοιχεί στη μυστικιστική ενατένιση και ένωση με το Όλον, στη Θεία Αγάπη 
Ο διαχωρισμός όμως αυτός είναι απλά εννοιολογικός και όχι αντίπαλος, αντιθετικός, εχθρικός ή αποκλειστικός. Δε μιλάμε για δύο Αφροδίτες σαφώς διαχωρισμένες μεταξύ τους, αλλά για μία ενιαία Αφροδίτη με διφυή όψη και σημασία! 
Λάτρες του μέτρου και της Αρμονίας των αντιθέτων οι αρχαίοι Έλληνες δε θα μπορούσαν να ορίσουν τη μία έννοια αντίπαλα και αποκλειστικά ως προς την άλλη. Μπορεί να χρειάζεται μύηση και μυσταγωγικό βίωμα για τη θέαση του Ουράνιου Κάλλους και τη βαθιά εναδική επικοινωνία με αυτό, αλλά η βάση του όντος εξακολουθεί να είναι τα χθόνια ένστικτα, τα οποία απλά μετουσιώνονται, αν και ποτέ ριζικά προς ένα μόνιμο δηλαδή αποκλεισμό της χθόνιας βάσης και των γήινων οργασμών και ερώτων … 
Με απλά λόγια ο μύστης της Ουράνιας Αφροδίτης δεν αρνείται το γήινο έρωτα, διότι σε αυτόν θα στηριχθεί κάθε φορά για την ανάβασή του, όσο εξακολουθεί να παραμένει γήινος. ΟΣΟ ΠΙΟ ΒΑΘΙΑ ΧΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΩΜΑ, ΤΟΣΟ ΠΙΟ ΨΗΛΑ ΑΝΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΚΟΡΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΚΛΑΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΝΤΡΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ…. 
Ο Ουρανός από μόνος του είναι πλήρως ανενεργός και αντιδημιουργικός και η Γη από μόνη της στείρα! Μια δύναμη, οσοδήποτε μεγάλη, που εκτονώνεται στον άπειρο χώρο δε φέρει κανένα απολύτως αποτέλεσμα! Πρέπει να υπάρχει αντίσταση στη δύναμη για να παράγει αυτή έργο! Πρέπει να περιβληθεί αυτή με μια μορφή, έναν περιορισμό, έναν κύλινδρο, για να μπορέσει εκτονούμενη να κινήσει ένα έμβολο και να παράγει έργο! 

Γι’ αυτό ακριβώς, για χάρη της Δημιουργίας, ερωτεύεται ο Πατέρας Ουρανός τη Μητέρα Γη και ρίχνει τη χρυσή βροχή του για να τη γονιμοποιήσει… Το αποτέλεσμα αυτής της ένωσης είναι ο Υιός-Κόρη, ο Ερμαφρόδιτος, η Δημιουργία… 


Όπως λέει ο Αισχύλος με τα αθάνατα εκείνα λόγια στις «Δαναϊδες»: 

Ερά μέν αγνός Ουρανός τρώσαι χθόνα 
¨Έρως δέ γαίαν λαμβάνει γάμου τυχείν¨ 
¨Όμβρος δ’ απ’ ευνάεντος Ουρανού πεσών¨ 
¨Έκυσε γαίαν, ή δε τίκτεται βροτοίς 
μήλων τε βοσκάς και βίον δημήτριον. 

(Ποθεί ο αγνός Ουρανός με τη Γη να σμίξει, 

κι ο έρωτας φέρνει τη Γη σε γάμο, 
κι η βροχή που πέφτει απ’ τον υγρό Ουρανό 
τη Γη γκαστρώνει· κι αυτή ανθρώπους γεννά 
και βοσκές προβάτων και το βιος της Δήμητρας.) 

Και ο Ευριπίδης ανάλογα: 

Δε βλέπεις τι λογής θεά είναι η Aφροδίτη; 
Ούτε να πεις μπορείς ούτε και να μετρήσεις 
πόσο είναι μεγάλη κι ως πού φτάνει. 
Εκείνη τρέφει εσέ κι εμέ και τους θνητούς τους πάντες. 
Δεν θα το μάθεις μόνο με τα λόγια, 
μ’ έργα τη δύναμη της θα σου δείξω· 
Λαχταρά η Γη τη βροχή όταν ξερό τον τόπο έχει 
άκαρπη απ’ τη στέγνα του νερού και στερημένη. 
Και λαχταρά ο σεβάσμιος Ουρανός, βροχή 
γεμάτος, στη Γη να πέσει, χάρη στην Αφροδίτη. 
Κι όταν οι δυο τους σ’ ένα ενωθούν, 
όλα μας τα παράγουν κι όλα τα γεννούν, 
απ’ όπου των θνητών το γένος ζει και θάλλει 

Γι’ αυτό η εκδήλωση είναι σεξουαλική, στο βαθμό που πραγματοποιείται μέσα από ζεύγη αντιθέτων, και ο έρωτας γήινος και κοσμικός συνάμα! 

Ή όπως επισημαίνει ο εσωτερικός λόγος: 
Πρέπει να μάθουμε να μην κόβουμε το αέρινο λουλούδι από τη γήινη ρίζα του, γιατί τότε θα μαραζώσει και οι σπόροι του θα είναι στείροι - ενώ η ρίζα, ασφαλής μέσα στη Μητέρα Γη, μπορεί να ανθίσει και να ωριμάσει τους καρπούς του. 
Ο Ίμερος και ο Πρίαπος διαφέρουν σαφώς από το θείο Έρωτα, αλλά η ρίζες του καθενός είναι μέσα στον άλλον! Η Πάνδημος Αφροδίτη δεν είναι παρά η εκδήλωση της Ουράνιας μέσα στους γήινους Ιμερικούς και Πριαπικούς περιορισμούς. Και η Ουράνια Αφροδίτη δεν είναι παρά η διαστολή και επέκταση και διαστολή του Ίμερου στην Ουράνια απειρότητα.

Σύμφωνα με την μυθολογία του Pισπεν: Οι Έλληνες επινόησαν την ιδέα με υλικό που προμηθεύτηκαν από τους Σημίτες.

Ο Παυσανίας θεωρεί την ουράνια Αφροδίτη (Μυλίτα) Ασσυριακή θεά. Επειδή όμως-λέει ο Παυσανίας- η Αφροδίτη σχετίστηκε περισσότερο με το πρόστυχο παρά με το εξιδανικευμένο, για τούτο και ο Θησέας αφιέρωσε έναν ναό στην πάνδημο. Βεβαίως και όλα αυτά τα στολίδια που φοράει η  πάνδημος Αφροδίτη προδίδει την Ασιατική της καταγωγή. Σε αντίθεση ο Αιγαίας αφιέρωσε ναό στην Ουρανια Αφροδίτη γιά να αποκτήσει παιδιά.
Ζωγραφισμένο από τον Πιστόξενο από τη Ρόδο
Ευρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο - Λονδίνο

Ο Bέλκερ χρησιμοποιεί μια στροφή του Ομήρου (Κυθηροισι ζαθερισι) για να αποδείξει την Ασιατική της καταγωγή.Θεωρεί ότι οι Φοίνικες εμποροπειρατές την πέρασαν με την σχέση και συνεργασία που είχαν με τους ναυτικούς των Κυθήρων από όπου και πρωτοξεκίνησε η λατρεία της θεάς του Έρωτα, από τα Κύθηρα  μεταφέρθηκε στην Πελοπόννησο και συνέχισε τη διαδρομή στην υπόλοιπη Ελλάδα. Γι αυτό και ο ναός της στα Κύθηρα ήταν πολύ σεβαστός, και από εκεί και φράση "ταξίδι στα Κύθηρα" που σημαίνει το ερωτικό ταξίδι.
Τη μεγαλύτερη λατρεία την γνώρισε στην Κόρινθο επειδή στην αρχαιότητα αυτή η πόλη ήτανε επίκεντρο  πορνείας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου