Σάββατο 31 Ιανουαρίου 2015

H Αντιπελάργηση και ο Καιάδας

Κάποτε τα παιδιά μεγάλωναν με την ιδέα ότι τα μωρά τα φέρνει ο πελαργός, μέχρι τουλάχιστον να… μεγαλώσουν αρκετά για να μάθουν την αλήθεια.

Ο πελαργός τις περισσότερες φορές πετούσε πάνω από σκεπές, κρατώντας μέσα σε ένα κομμάτι ύφασμα ένα μωρό, προτού το αφήσει στην εξώπορτα ενός σπιτιού και οι ένοικοί του διαπιστώσουν ότι ένα χαμογελαστό πλασματάκι περίμενε έξω από την πόρτα τους.
Αυτά στα παραμύθια!
Πώς όμως ξεκίνησε αυτός ο μύθος, που έχει συντροφεύσει πολλά παιδιά στον ύπνο τους;

Παρασκευή 23 Ιανουαρίου 2015

Οθωμανικές Μαρμελάδες

 Είδος πολυτέλειας και απόλαυσης για τους Οθωμανούς. 
 Από τον ΝΙΚΟΛΑ ΝΤΑΜΟΝ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η αγορά έτοιμης μαρμελάδας από το παζάρι μπορούσε να στιγματίσει την οθωμανή νοικοκυρά.
Οθωμανοί παρασκευαστές μαρμελάδων
Θεωρούταν μεγάλη ντροπή να αγοράζεις μαρμελάδα όταν οι γυναίκες ανταγωνίζονταν η μία την άλλη στην παρασκευή της νοστιμότερης μαρμελάδας. Ακόμη και οι πλούσιες γυναίκες της άρχουσας τάξης λάμβαναν μέρος στις ετοιμασίες της μαρμελάδας, έστω επιβλέποντας τις μαγείρισσες και τις υπηρέτριες αν ακολουθούν σωστά τις συνταγές. Στην περίοδο του Ραμαζανιού, όταν τα σπίτια ανοίγονταν στους φιλοξενούμενους για το γεύμα ιφτάρ, η παραγωγή και κατανάλωση της μαρμελάδας κορυφωνόταν σε σύγκριση με κάθε άλλη περίοδο του χρόνου.   

Τρίτη 20 Ιανουαρίου 2015

Να σου δώσω έρωτα;

-Να σου δώσω έρωτα;
-Δώσε Mου!
-Είναι βρώμικος. .
-Δώσ’ τον μου βρωμισμένο!
-Να μαντέψω θέλω . .
-Μάντεψε.
-Θέλω να ρωτήσω ακόμη . . .
-Ρώτησε!
-Ας υποθέσουμε ότι χτυπώ …
-Θα σου ανοίξω!
-Ας υποθέσουμε ότι σε καλώ …
-Θα έρθω!
-Κι αν σε περιμένει Συμφορά;
-Στη συμφορά!
-Κι αν σε ξεγελάσω;
-Θα σε Συγχωρήσω!
-«Τραγούδα!» θα σε προστάξω . . .
-Θα τραγουδήσω!
-Κλείσε την πόρτα σου στον φίλο . . .
-Θα την κλείσω!
-Θα σου πω: σκότωσε! . .
-Θα σκοτώσω!
-Θα σου πω: πέθανε!. .
-Θα Πεθάνω!
-Κι να πνιγώ;
-Θα σε σώσω!
-Κι αν πονάς;
-Θα υπομένω!
-Κι αν άξαφνα – τοίχος;


-Θα το μεταφέρω!
-Κι αν – κόμπος;
-Θα τον κόψω!
-Κι αν εκατό κόμποι;
-Και τους εκατό!
-Να σου δώσω Έρωτα;
-Έρωτα!
-Δεν πρόκειται!
-Γιατί;
-Γιατί δεν αγαπώ
Τους σκλάβους.

Robert Rozhdestvensky, Να σου δώσω έρωτα;, 1969
ίσως ότι καλύτερο έχω διαβάσει για τη διαφορά "Έρωτα" και "απελπισμένου έρωτα"





Ουρανία Αφροδίτη

Οι ανάγλυφοι πίνακες με απεικόνιση Αφροδίτης πάνω σε τράγο ελληνιστικών χρόνων από τη Βέροια και τις Πέτρες δείχνει ότι και στον μακεδονικό χώρο είναι γνωστή, τουλάχιστον στην ύστερη αρχαιότητα, η διάκριση ανάμεσα στην πάνδημη και την ουράνια Αφροδίτη, με διαφορετικά σύμβολα η καθεμιά και διαφορετικό μυθολογικό πλαίσιο.
Συνοπτικά εδώ θυμίζουμε τις δύο παραδόσεις για τη γέννηση της Αφροδίτης, που οδήγησαν και στην απόδοση των δύο επιθέτων.
Σύμφωνα με τον Όμηρο η θεά του Έρωτα είναι κόρη του Δία και της Διώνης· σύμφωνα με τον Ησίοδο ο Κρόνος ευνούχισε με ένα δρεπάνι τον πατέρα του Ουρανό και από το σπέρμα που χύθηκε στη θάλασσα γεννήθηκε η θεά. Αυτή η χωρίς μάνα Αφροδίτη του Ησιόδου λατρευόταν με την επωνυμία Ουρανία.
Στην Αθήνα τη λατρεία της Ουρανίας Αφροδίτης καθιέρωσε ο Αιγέας, ενώ της Πανδήμου ο Θησέας, όταν συνένωσε τους δήμους της Αττικής σε μια πόλη στο όνομα της λατρείας της Αφροδίτης.

Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2015

Όταν ακόμη υπήρχαν βασιλοπούλες...

-«Πήγαινε στά δημοτικά τραγούδια, στή δημοτική τέχνη, καί στή χωριάτικη καί τή λαϊκή ζωή, γιά νά βρής τή γλώσσα σου, καί τήν Ψυχή σου. Καί μέ αυτά τά εφόδια άν έχεις μέσα σου ορμή καί φύσημα, θά πλάσης ότι θέλεις, παράδοση καί πολιτισμό και αλήθεια καί φιλοσοφία». Ίων Δραγούμης.

Σ’ αυτά, λοιπόν τά Δημοτικά μας τραγούδια – στίχοι, μελωδία, ρυθμός - είναι ή διαχρονική μελωδική φωνή και η αδάμαστη Ψυχή του Λαού μας. Είναι η Χαρά και η λύπη ενός γλυκόλαλου Λαϊκού Tραγουδιστή, έγραψα πρίν από καιρό... Τους στίχους και τις νότες τους, τα γράφει ο ανώνυμος στιχουργός και μουσουργός των Αιώνων. Τα Δημοτικά τραγούδια μας είναι το ρωγοβύζι της Ελληνικής Φυλής μας. Η Ελλάδα μας και οι Έλληνες επέζησαν διότι Πολέμησαν, Τραγούδησαν και Χόρεψαν. Τραγούδησαν την γέννηση με νανουρίσματα, τον θάνατο με μοιρολόγια, τον καημό, την χαρά, την λύπη, την ξενιτιά, τον πόνο, την χαρά, τούς αρραβώνες, τους γάμους τις γιορτές. Τραγούδησαν στά νυχτέρια , στους αργαλειούς, στα πλεξίματα, στα προικιά. Τραγούδησαν και χόρεψαν τη Μάνα Φύση και τις νομοτελειακές της λειτουργίες. Τραγούδησαν στις δουλειές, στα χωράφια, στους κάμπους, στά λαγκάδια. Τραγούδησαν τη σπορά, το θέρος, τον τρύγο. Τραγούδησαν τα ήθη και τα έθιμα, τα κατορθώματα και τούς ηρωισμούς, τα βάσανα, τους καημούς και τις πίκρες. Παντού λοιπόν τραγούδι!!!.

Δευτέρα 5 Ιανουαρίου 2015

Σήμερα τα Φώτα κι οι φωτισμοί...

Σήμερα τα Φώτα κι οι φωτισμοί
και χαρά μεγάλη σ' όλη τη Γη.
Ήρθανε τα Φώτα κι οι φωτισμοί
και χαρά μεγάλη οι αγιασμοί.
ή
Σήμερα τα Φώτα και ο φωτισμός
και χαρά μεγάλη στον αφέντη μας
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
είναι η Μαρία η Δέσποινα
με τα θυμιατήρια στα δάχτυλα
και τον άγιο Γιάννη παρακαλεί:
"Άγιε Γιάννη και Πρόδρομε
δύνασαι βαφτίσεις Θεού παιδί
και να παραδώσεις Χριστού ψυχή;"
"Δύναμαι και θέλω και προσκυνώ
και τον Κύριό μου παρακαλώ.
Αύριο θ' ανέβω στους ουρανούς
να καταπατήσω τα είδωλα"

Παρασκευή 2 Ιανουαρίου 2015

Ήθη και έθιμα Δωδεκαημέρου στις Κυκλάδες

Τα Χριστούγεννα στις Κυκλάδες - Ήθη και έθιμα Δωδεκαημέρου

Στις Κυκλάδες οι εορτασμοί του «Δωδεκαημέρου» (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Θεοφάνεια) έχουν έναν μοναδικό, ιδιαίτερο χαρακτήρα ο οποίος ποικίλλει ευχάριστα από νησί σε νησί. Γενικά στα Κυκλαδονήσια οι κάτοικοι θεωρούν ως καλό οιωνό αν την Πρωτοχρονιά φυσάει βοριάς ή αν έρθει στην αυλή του σπιτιού ένα περιστέρι. Αν όμως πετάξει πάνω από το σπιτικό κοράκι φοβούνται μήπως συμβούν ατυχίες. Σε ορισμένα χωριά των Κυκλάδων, όταν οι άνθρωποι πλένονται το πρωί της Πρωτοχρονιάς αγγίζουν το πρόσωπό τους μ” ένα κομμάτι σίδερο για να είναι όλο το χρόνο υγιείς («σιδερένιοι»).

Χριστουγεννιάτικα έθιμα Πελοποννήσου

Χριστουγεννιάτικα έθιμα Πελοποννήσου

Οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς και η επιθυμία των παιδιών να γνωρίσουν ήθη, έθιμα και κάλαντα από διάφορα μέρη της Ελλάδας και να τα συγκρίνουν με αυτά του τόπου τους ήταν η αφορμή για την εργασία του Δημοτικού Σχολείου Ριζού του Νομού Πέλλας, που συνέλεξε έθιμα από την Πελοπόννησο και τα παρουσιάζει στο site του σχολείου.

Πέμπτη 1 Ιανουαρίου 2015

Τα έθιμα της Θεσσαλίας στο Δωδεκαήμερο


alt
Η Θεσσαλία κινείται σε Χριστουγεννιάτικους ρυθμούς, κρατώντας τα εορταστικά έθιμα και τηρώντας τις παραδόσεις των κατοίκων της.

Καλαντόνερον:Ένα από τα Ποντιακά έθιμα της Πρωτοχρονιάς!!!



 Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Πρωτοχρονιάς, γυναίκες με διάφορα δώρα στα χέρια (τσουρέκια, γλυκίσματα, φρούτα, αλάτι) επισκέπτονταν τη βρύση «πεγάδ’» του χωριού και τα αναπόθεταν λέγοντας την ευχή: «Κάλαντα και καλός καιρός πάντα και του χρόνου». Τότε ακριβώς έπαιρναν το καλαντόνερον. Πίστευαν πως η ροή του νερού πάνω στην αλλαγή του χρόνου σταματούσε για λίγο. Αν σ’ αυτή τη μυστηριακή ώρα βρισκόταν κάποιος και έβλεπε το φαινόμενο, τον θεωρούσαν τυχερό και ό,τι ζητούσε σαν επιθυμία θα το έβρισκε. «Επλερούτον σα μουράτα τ», γίνονταν οι επιθυμίες του πραγματικότητα. Το νερό αυτό που το θεωρούσαν αγιασμένο, το ’φερναν στο σπίτι, έπιναν όλοι από λίγο και με το υπόλοιπο ράντιζαν το σπίτι, την αυλή, τα ζώα και τα χωράφια.

Παίρνοντας κανείς νερό δεν έπρεπε να γυρίσει να δει πίσω του γιατί διαφορετικά αρρωσταίνει ψυχικά (παθάν’, βλάφκεται, αχπαράεται).

Το καλάντισμα της βρύσης γινόταν ιδιαίτερα από τις ελεύθερες κοπέλες. Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς πρόσφεραν στο «πεγάδ’» στην κυρα - Πεγαδίστρα διάφορα φρούτα και ιδίως μήλα. Σαν ανταπόδοση περίμεναν από τη Μάισσα της βρύσης την «Πεγαδομάνα» ν’ ανοίξει την τύχη τους: «Άμον τ’ ανοίγω το πεγάδ’, ν’ ανοίεται η τύχη μ’ κι άμον το τρέχ’ το νερόν να τρέχ’ και ευλοΐα».

Τα ελεύθερα παλικάρια του χωριού καιροφυλακτούσαν κι όταν έφευγαν οι κοπέλες, πλησίαζαν στη βρύση κι έτρωγαν τα φρούτα. Αυτός που έτρωγε το μήλο της συγκεκριμένης κοπέλας, θα την ερωτευόταν και θα την παντρευόταν γιατί επενεργούσαν κάποιες μαγικές δυνάμεις κατά την Ποντιακή λαϊκή δοξασία και πίστη:

Ανάθεμα π’ εκρέμιζεν το μήλον σο πεγάδιν,
Το μήλον είχεν φάρμακον και το πεγάδ’ μαείας.
Μαεύ’ εμέν, μαεύ’ κι εσέν, μαεύ’ τοι δυς εντάμαν.
Η κορ’ μαεύ’ ελλενικά, ρωμαίικα παλικάρια…


http://dimitris-ver.blogspot.gr

Το Δωδεκαήμερο στην Σαμοθράκη

Το Δωδεκαήμερο στην Σαμοθράκη


Υπήρχαν πολλές φανταστικές ιστορίες και δεισιδαιμονίες για τους καλικάντζαρους,γι’αυτό τον λόγο λάμβαναν πολλά μέτρα.Αυτό περνούσε από γενιά σε γενιά.Μέτρα,όπως το άναμμα του τζακιού καθ’όλη την διάρκεια του δωδεκαημέρου ή να μην ανοίγουν τα σπίτια το βράδυ και πολλά άλλα.Μέτρα που λάμβαναν μέχρι να «φωτίσουν τα νερά».