Ο μεγαλομάρτυρας άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης, καταγόταν από τα Ευχάϊτα της Μ. Ασίας, αλλά διέμενε στην Ηράκλεια Πόντου, όπως παραδίδει ο Αύγαρος. Έζησε στα τέλη του 3ου, με αρχές του 4ου αιώνα. Το ακριβές έτος γέννησης του, δεν διασώζεται.
Από νεαρός διακρινόταν για την εξωτερική του εμφάνιση αλλά και
την ρητορική του ικανότητα. Η παιδεία που είχε αποκτήσει ήταν
Χριστιανική, αλλά και Ελληνική, μελετώντας τους Αρχαίους Έλληνες
φιλοσόφους. Όπως μαθαίνουμε από τον βιογράφο του, ήταν ηγετικός
χαρακτήρας και ξεχώριζε για την ηθική του, με αποτέλεσμα οι συνομήλικοί
του, να αναζητούν τη φιλία του.
Από νεαρή ηλικία ακολούθησε τον δρόμο του στρατιωτικού. Ήταν κάτι που
τον γοήτευε, ενώ γνωρίζουμε ότι υπήρξε και αθλητής, κάτι που συνέβαλε
περαιτέρω σε αυτή την απόφαση του. Λόγω των αρετών που ανέπτυξε και των
χαρισμάτων που διέθετε, γρήγορα ανήλθε στην στρατιωτική ιεραρχία του
ρωμαϊκού στρατού, λαμβάνοντας το βαθμό του στρατηλάτη, κάτι σαν το
σημερινό στρατηγό. Η φήμη του, για όλους αυτούς τους λόγους έφτασε
γρήγορα και στα αυτιά του αυτοκράτορα Λικινίου ο οποίος τον κάλεσε, για να τον γνωρίσει από κοντά.