Πέμπτη 31 Μαΐου 2012

45. Ύψωμα Χάρρυ...


Όσο πλησίαζε το καλοκαίρι οι επιθέσεις των Βορειοκορεατών και των συμμάχων τους Κινέζων γίνονταν συχνότερες, εντεύθεν και οι μετακινήσεις του τάγματος γίνονταν στη γραμμή του μετώπου είτε προς αντικατάσταση αμερικανικών μονάδων είτε προς επανακατάληψη θέσεων που είχαν προξενήσει ρήγματα της συνέχειας του συμμαχικού μετώπου, πάντοτε με επιτυχή αποτελέσματα, τα οποία προκαλούσαν τον θαυμασμό των συμμάχων και τους έγγραφους επαίνους των διοικητών προϊσταμένων του τάγματος κλιμακίων και αυτών ακόμη των Προέδρων των Η.Π.Α. και Νοτίας Κορέας, αλλά και της στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας της χώρας μας.

Δευτέρα 28 Μαΐου 2012

44. Οι επιχειρήσεις συνεχίζονται...


Σε λίγες μέρες γιορτάσαμε στην έδρα μας και την επέτειο της εθνικής μας ανεξαρτησίας (25η Μαρτίου) στην οποία κλήθηκαν οι αμερικανοί στρατηγοί Τζέκινς και Σμιθ, διοικητές του ΙΧου Σ.Σ. και της ΙΙΙης Μεραρχίας με μερικούς αξιωματικούς των επιτελείων τους, ο Τούρκος στρατηγός σύνδεσμος στο στρατηγείο Ο.Η.Ε. Άπω Ανατολής, ο Τούρκος ταξίαρχος με το επιτελείο του στην Κορέα, Κορεάτες αξιωματικοί και διάφοροι ανταποκριτές ξένων εφημερίδων. 

Πέμπτη 24 Μαΐου 2012

43. 14η αποστολή


Τον Μάρτιο του 1953 ήρθε στην Κορέα η 14η αποστολή (η επομένη της δικής μου) με καράβι με το οποίο θα επέστρεφε στην πατρίδα αντίστοιχο τμήμα στο οποίο είχε περιληφθεί και ο φίλος και συμπατριώτης μου ιεραπόστολος παπά-Χαρίτων Συμεωνίδης, ύστερα από ενιαύσια υπηρεσία του στο τάγμα. Ξέροντας τον χαρακτήρα του και συνδεόμενος με το δεσμό του ποντιακού αίματος τον παρεκάλεσα να αναλάβει την ευθύνη μεταφοράς στην πατρίδα και παραδόσεως στην εγκυμονούσα σύζυγό μου μερικά από τα πράγματα που είχα αγοράσει από το Τόκυο όταν βρισκόμουν εκεί με άδεια.

Τρίτη 22 Μαΐου 2012

42. "Στρατηγοί" και στρατιώτες...


Έτσι πήγα μόνος με τζιπ στο αεροδρόμιο να τον υποδεχθώ γνωρίζοντάς τον από τη στολή του και μόνο. Αν δεν κάνω λάθος οι αμερικανοί του είχαν διαθέσει και μαύρο επιβατικό αυτοκίνητο με επισείοντες τα διακριτικά του βαθμού του και της σημαίας της χώρας μας. 

Οι Αμερικανοί ήξεραν τα όρια της δικαιοδοσίας του και θα μπορούσαν να του αρνηθούν τη μεταφορά του από το Τόκυο στη Σεούλ και σαν ευαίσθητοι που ήσαν στη διατήρηση καλών σχέσεων με την Ελλάδα, ένοπλο τμήμα της οποίας απελάμβανε, λόγω των επιχειρησιακών του επιτυχιών, ιδιαίτερη εκτίμηση που μεταβλήθηκε αργότερα σε θαυμασμό του οποίου πολλές φορές και οι οπλίτες μας γίνονταν δέκτες αυτού, του διέθεσαν ότι είχε ζητήσει. Εάν όμως γνώριζαν και το πρόγραμμα που ο ίδιος είχε καταρτίσει για την υποδοχή του, πιστεύω απόλυτα πως θα του αρνιόταν, με εύσχημο τρόπο, κάθε συνδρομή των κι’ αυτό διότι θα επικαλούνταν τα όρια της δικαιοδοσίας του στο στρατηγείο του Ο.Η.Ε. στην Άπω Ανατολή που ασφαλώς δεν περιλάμβανε παρατάξεις και μουσικές στη γραμμή του μετώπου όταν μάλιστα οι δικοί τους ανώτατοι αξιωματικοί επισκέπτονταν τη γραμμή του μετώπου χωρίς τυμπανοκρουσίες και παρατάξεις. 
Πριν πέσει το σκοτάδι προσγειώθηκε το αεροπλάνο. Μόλις κατέβηκε από αυτό και είδε μόνο εμένα μπροστά του να του αποδίδω σε στάση προσοχής στρατιωτικό χαιρετισμό, και μάλιστα με στολή εκστρατείας χωρίς τη στρατιωτική μουσική, το πρόσωπό του σκυθρώπιασε, τα μάγουλά του κοκκίνησαν από θυμό και με έντονο τρόπο με ρώτησε «που είναι οι άλλοι;» εννοώντας το τιμητικό απόσπασμα και τη στρατιωτική μουσική. Του απάντησα πως όλο το τάγμα βρισκόταν όλη τη νύχτα σε ενέδρες και το CP του τάγματος το φύλαγαν οι άνδρες της μουσικής. Δεν μου απάντησε. Έτσι μπροστά εγώ με το ανοιχτό τζιπ και πίσω αυτός με την κούρσα φτάσαμε στο πανεπιστήμιο της Σεούλ στο οποίο στεγάζονταν ένα τμήμα του Στρατηγείου. Οδηγήθηκε στον κοιτώνα του από Αμερικανό στρατιώτη κι’ εγώ με το τζιπ πήγα στο παραδίπλα κτίριο όπου συνάντησα τον Καζάκο και πήγαμε για φαγητό. Την ώρα που είμασταν έτοιμοι να φύγουμε για ύπνο, παίρνω ένα σημείωμα του Κωστ. να πάω να τον συναντήσω. 
Πήγα και τον βρήκα να κάθεται μόνος σε αναπαυτική πολυθρόνα και σε ένα αρκετά μεγάλο χώρο του ισογείου, ενώ δύο αμερικανάκια να ετοιμάζουν προβολή κινηματογραφικής ταινίας με φορητό κινηματογράφο για ψυχαγωγία του. Παρουσιάστηκα σε στάση προσοχής και με το «διατάξτε στρατηγέ» μου είπε: «σε κάλεσα για να δούμε μαζί την ταινία». Πήρα λοιπόν ένα κάθισμα και κάθισα πίσω του. Η ταινία ήταν πολεμική και ομιλούσα αγγλικά που εγώ μεν δεν καταλάβαινα τους διαλόγους, αυτόν όμως τον ευχαριστούσε. Η προβολή κράτησε δύο ώρες περίπου, χωρίς στο διάστημα αυτό να μου απευθύνει έστω και μία λέξη, ίσως διότι αντιλήφθηκε ότι λαγοκοιμώμουν πίσω του γέρνωντας το κεφάλι μου άλλοτε μπροστά κι’ άλλοτε δεξιά ή αριστερά. Έτσι με το τέλος της ταινίας σηκώθηκε να πάει για ύπνο προς μεγάλη ικανοποίηση δική μου και των δύο αμερικανών στρατιωτών που όρθιοι παρακολουθούσαν την ταινία, φαντάζομαι βράζοντας μέσα τους όπως εγώ. Την επομένη τον οδήγησα μέσα από δασικούς δρόμους στο CP του τάγματος και εγώ πήγα στο αμπρί μου χωρίς πλέον να ενοχληθώ γι’ αυτόν. 
Όπως έμαθα αργότερα αναζήτησε τον διοικητή Κουμ. από λόχο σε λόχο χωρίς να κατορθώσει να τον συναντήσει αφ' ενός λόγω αποστάσεων των λόχων μεταξύ των, αφ' ετέρου δε λόγω των συχνών μετακινήσεων του διοικητού σε λόχους και προωθημένα φυλάκιά τους. Υπολογίζω ότι η τακτική αυτή κράτησε δύο ημέρες κατά τις οποίες ελάχιστοι αξιωματικοί και οπλίτες αντιλήφθηκαν την παρουσία του στο τάγμα κι’ έτσι έφυγε για το Τόκυο χωρίς να αισθανθεί ότι η αξίωσή του απόδοσης επισήμων τιμών στο βαθμό και το πρόσωπό του ήταν παράλογη, αξίωση την οποία ακόμα ύστερα από πενήντα χρόνια θυμάμαι με περιφρόνηση. 
Ευτύχημα θεωρώ το ότι δεν τον συνάντησα στον υπόλοιπο στρατιωτικό μου βίο ούτε μία φορά, αλλ’ ούτε και στις όσες φορές παραβρέθηκα στις δεξιώσεις της Κορεατικής Πρεσβείας στην Αθήνα.

(Συνεχίζεται...)

Κυριακή 20 Μαΐου 2012

41. Στο αεροδρόμιο περιμένοντας τον υποστράτηγο..


Οι δρόμοι των κατεχομένων από τα στρατεύματα του Ο.Η.Ε. καίτοι χωματόδρομοι, ήταν στην πλειονότητά τους εμποτισμένοι με μαζούτ και διασκορπισμένα γκρέϊντερ ή και μπουλτόζες επισκεύαζαν το οδικό δίκτυο ή και διάνοιγαν άλλους σε δασώδεις περιοχές, εμποτίζοντάς τους ταυτόχρονα με μαζούτ, έτσι ώστε να μη γίνεται ορατή σκόνη που θα πρόδιδε κίνηση οχημάτων σ’αυτούς. Το ίδιο απόγευμα και με το ίδιο τζιπ επισκέφθηκα τις έδρες των λόχων για να παραδώσω όσα πράγματα είχα αγοράσει από το Τόκυο με παραγγελίες τους. 

Παρασκευή 18 Μαΐου 2012

40. Πίσω στην Κορέα...


Είχαμε κατέβει με GMC στο ΡΧ και περιμένοντας τον οδηγό για να φύγουμε είδα έναν μαύρο Αμερικανό να προχωρεί στο χώρο σταθμεύσεως των οχημάτων και να κρατά ένα μεγάλο ραδιοκασετόφωνο από το οποίο ακούγονταν έντονη ροκ μουσική, από την αντίθετη δε κατεύθυνση να κινείται προς το ΡΧ ένας λευκός Αμερικανός. Όταν για μιά στιγμή προσπερνούσε ο ένας τον άλλο, φάνηκε ότι ο λευκός παρατήρησε τον μαύρο για την ένταση της μουσικής, γεγονός που εξερέθισε τον μαύρο ο οποίος άφησε κάτω το κασετόφωνο που συνέχισε να παίζει έντονα και επετέθη κατά του λευκού με εκατέρωθεν γρονθοκοπήματα στα πρόσωπά τους.

Πέμπτη 17 Μαΐου 2012

39. Η άδεια τέλειωσε...


Ο Έλληνας καταστηματάρχης με πληροφόρησε ακόμα πως κοντά στο κατάστημά του έμενε και μια παντρεμένη με Ιάπωνα καθηγητή πατριώτις του από τη Θεσσαλονίκη. Στην επιθυμία μου να την γνωρίσω της τηλεφώνησε αν μπορούσε να μας δεχθεί και σε καταφατική της απάντηση πήγαμε αφού προηγουμένως περάσαμε από τον Ρωσικό ορθόδοξο και επιβλητικό σε μέγεθος και λαμπρότητα ναό, όπου ανάψαμε το κερί μας. 

Τετάρτη 16 Μαΐου 2012

38. Αθάνατε Έλληνα....


Φαίνεται ότι και ο Πάρης είχε στενότητα χρημάτων και με παρώτρυνε να τον ακολουθήσω. Μη μπορώντας να κάνω κι’ αλλοιώς, τον ακολούθησα. Σε μια στιγμή βλέπουμε μπροστά μας μια φωτεινή πολύγραφη διαφημιστική πινακίδα με ζωγραφισμένη μια όμορφη γκέϊσα, πάνω από μια δίφυλλη πόρτα απ’ αυτές που ανοίγουν μέσα-έξω. Μπήκαμε μέσα και προχωρήσαμε στο ελαφρά κατηφορικό δάπεδο με τους τοίχους του διαδρόμου επενδεδυμένους με καθρέφτες.

Τρίτη 15 Μαΐου 2012

37. Βραδινή βόλτα στην πόλη...


Ένα βράδυ, που έκανε και ψύχρα, φορέσαμε με τον Πάρη τις καπαρντίνες μας και βγήκαμε να περπατήσωμε, περνώντας δε από κάποιο σκοτεινό σημείο πήδηξαν στην πλάτη μας δύο γιαπωνέζες, πεταλούδες της νύχτας. Με μιας ο Πάρης μου φώναξε «Νίκο πρόσεχε τα λεφτά σου» νομίζοντας πως τα είχα στην καπαρντίνα μου. Κουνώντας τα σώματά μας δεξιά κι’ αριστερά δυσκολευόμασταν να απαλλαγούμε, διότι είχαν τυλίξει τα πόδια τους στους γοφούς μας, οπότε σφίγγοντας τους τρυφερούς καρπούς των χεριών τους με τα δικά μας βουνίσια και γυμνασμένα χέρια, αναγκάστηκαν να κατεβούν από τις πλάτες μας και να το βάλουν στα πόδια.

Δευτέρα 14 Μαΐου 2012

36. Στη Γιοκοχάμα


Χάρτης της Ιαπωνίας
Οι Ιάπωνες είχαν την τακτική ένας ή δύο ή και περισσότεροι υπάλληλοι σε κάθε σιδηροδρομικό σταθμό να αναγγέλουν το όνομα του σταθμού με δυνατή φωνή για τους αφηρημένους και η αναγγελία αυτή γινόταν τραγουδιστά. Έπρεπε να έχεις εξασκημένη ακοή για να καταλάβεις την ονομασία του σταθμού στους οποίους δεν θυμάμαι να είδα καμμιά πινακίδα γραμμένη στα αγγλικά. Ίσως απεχθάνονταν το κάθε τι αμερικάνκο λόγω της πρόσφατης ήττας των. Ευτυχώς είχα προσκολληθεί στον Πάρη που ερχόταν για δεύτερη ή τρίτη φορά στη Γιοκοχάμα.

Κυριακή 13 Μαΐου 2012

35. Στο Τόκυο


Στο Τόκυο
Σε κάθε αξιωματικό και οπλίτη εχορηγείτο ύστερα από εκτίμηση των επιχειρησιακών υποχρεώσεων του τάγματος, κανονική άδεια για το Τόκυο της Ιαπωνίας. Για τους αξιωματικούς η διάρκειά της ήταν ένας μήνας. Για τους οπλίτες δεν θυμάμαι πόση ήταν. Έτσι ήρθε και η δική μου σειρά. 

Παρασκευή 11 Μαΐου 2012

34. Πάσχα στην Κορέα


Επειδή τα GMC και τα τζιπ που μας εφοδίασαν όταν η πρώτη αποστολή έφτασε στην Κορέα (Νοέμβριος 1950) δεν επαρκούσαν και το αίτημα συμπληρώσεως αυτών απερίπτετο από τους αμερικανούς, οι αρμόδιοι επί της κινήσεως αυτών, εν αγνοία βεβαίως του εκάστοτε διοικητού, με τους οδηγούς τους, σε κάθε παρουσιαζόμενη ευκαιρία έφερναν στον όρμο αυτοκινήτων κανένα GMC και τζιπ κλεμένα από αμερικανική μονάδα στα οποία έβαζαν τα διακριτικά του τάγματος (αριθμό και την ελληνική σημαία) κρατώντας ιδιαίτερο πίνακα γι’ αυτά. Έτσι όσο τουλάχιστον έμεινα εγώ στην Κορέα, τα GMC έφθασαν τα ογδόντα και τα τζιπ τα εξήντα. ΄Οποιος αξιωματικός χρειαζόταν αυτοκίνητο του διετίθετο και κανένα από αυτά δεν παρέμενε ακίνητο χάρη στην αφθονία των ανταλλακτικών που παίρναμε, με χρέωση βέβαια του Ελληνικού Κράτους και τις τεχνικές γνώσεις του Ανθυπασπιστού και φίλου μου Ρ. Ευ. που στο άκουσμα της λειτουργούσης μηχανής καταλάβαινε αν έχει βλάβη και σε ποιο σημείο της. 

Πέμπτη 10 Μαΐου 2012

33. Διαλεύκανση υποθέσεων


Ένα παρόμοιο γεγονός έγινε μετά δίμηνο περίπου από άνδρες του λόχου μεταφορών ή του συνεργείου επισκευής οχημάτων μας. Η καντίνα του τάγματος δεν διέθετε προς πώληση ραδιόφωνα. Τα μικρά τρανζίστορ ήταν τότε άγνωστα. Περιήλθε στο τάγμα η πληροφορία ότι στρατιώτες του παραπάνω τμήματος είχαν ραδιόφωνα με κεραία. Διατάχθηκα από το διοικητή να ερευνήσω το θέμα. Σε ένα μήνα μάζεψα περίπου πενήντα ραδιόφωνα, όλα κατασκευής εργοστασίου «Χάλικραφτ». Σε ποιά όμως μονάδα έπρεπε ν’ αποδοθούν;

Τετάρτη 9 Μαΐου 2012

32. Ο μικρός Κιμ


Όπως σε κάθε πόλεμο, έτσι και σ’ αυτόν της Κορέας, γύρω από το στρατόπεδο μαζεύονταν αγόρια 10-15 ετών, ορφανά και με κουρελιασμένα ρούχα, περιμένοντας την ευαισθησία κανενός στρατιώτη να τους δώσει κάποιο αποφάγι ή κάποιο περίσσευμα από το συσσίτιο. Αρκετά από αυτά είχε μαζέψει το τάγμα, πιστεύω με δική του πρωτοβουλία και τα διασκόρπισε στους λόχους, στο συνεργείο, στο μαγειρείο κ.λπ. για βοηθητικές υπηρεσίες εξοικονομώντας έτσι μαχίμους στρατιώτες. Πέραν αυτού επέτρεψε και στους αξιωματικούς να τα χρησιμοποιούν σαν υποκόμους των που ήταν αναγκαίοι για την επιμέλεια ορισμένων υπηρεσιών των π.χ. για τη φροντίδα καθαριότητος αυτού και του καταυλισμού του, μεταφορά των αποσκευών του κ.λπ. Όλα αυτά τα παιδιά γρήγορα έμαθαν ελληνικά, ήσαν πάντα πρόθυμα και υπάκουα χωρίς να δημιουργούν πρόβλημα, γι’ αυτό και ήταν αγαπητά. 

Τρίτη 8 Μαΐου 2012

31. Η ζωή μου στην Κορέα



Με τις καταστροφές που άφησαν οι Βορειοκορεάτες, το σιδηροδρομικό δίκτυο είχε παραλύσει. Έτσι, ώσπου να φθάσω στον καθορισθέντα σταθμό, ταξίδευα κλεισμένος στο φορτηγό βαγόνι δύο ημερόνυχτα. Ευτυχώς υπήρχε η σουλτανίνα και οι παρατεταμένες στάσεις του τραίνου κι’ έπινα σ’ αυτές λίγο νερό. Όταν με κοίταζε κανένας Νοτιοκορεάτης περίεργα, του έδειχνα τον αριστερό μου ώμο, όπου υπήρχε ένα τετράγωνο πανί στο οποίο ήταν κεντημένη η σημαία μας και πάνω απ’ αυτή, μέσα σε ιδιαίτερο παραλληλεπίπεδο ύφασμα, κεντημένες στα Αγγλικά οι λέξεις «Ελληνικές εκστρατευτικές δυνάμεις» κι’ όσοι ήταν αγράμματοι απορούσαν για το τι ήταν αυτό που τους έδειχνα, οι εγγράμματοι όμως Νοτιοκορεάτες που ήξεραν ή έμαθαν μερικά Αγγλικά από την έναρξη του πολέμου στη χώρα τους, που πρώτοι οι Αμερικανοί αντιστάθηκαν στους εισβολείς, μόλις διάβαζαν τις πάνω από τη σημαία μας λέξεις έδειχναν τον σεβασμό τους σε μένα τον Ανθυπασπιστή με τις σαρδέλλες στις επωμίδες του, δηλαδή τον φέροντα την τελευταία βαθμίδα στην ιεραρχία των Ελλήνων αξιωματικών του στρατεύματος.

Δευτέρα 7 Μαΐου 2012

29. Η ζωή στο καράβι



Το καράβι είχε ναυπηγηθεί, προ του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, ως σιτοκάραβο και το είχαν μετατρέψει σε οπλιταγωγό. Πριν από μας, είχε παραλάβει Βέλγους και Ολλανδούς και θα επιβίβαζε στρατιώτες και του Σιάμ που προορίζονταν κι αυτοί για την Κορέα. 

Παρασκευή 4 Μαΐου 2012


Ξυπνήστεεεεεεεεε!!!!!!! 
Άντε και καλό... βόλι...

28. Αναχώρηση για την Κορέα


Ενώ η υπηρεσία μου στο στρατοδικείο συνεχίζονταν κανονικά και οι σπουδές μου στο Πανεπιστήμιο προχωρούσαν ομαλά, χάρη στον προϊστάμενό μου, που όχι μόνο ανεχόταν τις απουσίες μου αλλά και με παρώτρυνε να παρακολουθώ διδασκαλίες των καθηγητών, με διαταγή του Γ.Ε.Σ. μετατέθηκα στο Κέντρο Υποδοχής του Ελληνικού Εκστρατευτικού Σώματος Κορέας, που βρίσκονταν στη Βουλιαγμένη Αττικής, στο οποίο έπρεπε να παρουσιασθώ στις 31 Οκτωβρίου 1952. Έτσι μετέφερα τη γυναίκα μου στην Κοζάνη χωρίς τη, φτωχική μας άλλωστε, οικοσκευή, την εγκατέστησα στο σπίτι της αδελφής της Άννας, της πρώην σπιτονοικοκυράς μου, άφησα μερικά μαθήματα του Β΄έτους γι’ αργότερα κι’ έφυγα για την Αθήνα, όπου και παρουσιάστηκα την καθορισμένη ημέρα. 

Πέμπτη 3 Μαΐου 2012

27. Αρραβώνας... γάμος...


Φεύγοντας από το σπίτι τα απογεύματα για το γραφείο, έβλεπα μιά κοπέλα να κεντά κάτω από τον ίσκιο ενός δένδρου στην αυλή. Τόλμησα και ρώτησα τη σπιτονοικοκυρά μου ποιά είναι η κοπέλα και μου απάντησε ότι είναι η μικρότερή της αδελφή που έμενε στο διπλανό σπίτι με κοινή αυλή. Σιγά-σιγά έμαθα όλη τη σύνθεση της οικογενείας της, τις ασχολίες των μελών και συγγενών της, τα πρόσωπά τους κ.λπ. και ένα μεσημέρι του Οκτωβρίου του 1949 γυρνώντας από τη Στρατιωτική Λέσχη (ήταν το κλασικού ρυθμού τεράστιο σπίτι που ανήκε σε κάποια οικογένεια Δρίζη, με μεγάλη αυλή στην οποία μετά τη λήξη του Κ/Σ πολέμου οργανώνονταν δεξιώσεις και συνεστιάσεις κι’ οι Κοζανίτες και Κοζανίτισες χάζευαν από τα κάγκελα της αυλής ώσπου κάποτε καλύφθηκαν με καλάμια) είδα το γηραιό πατέρα της να κάθεται στην είσοδο του υπογείου, αγναντεύοντας την αυλή και τον πάνω σε ύψωμα Ι.Ν. του Αγ.Νικάνορα, στην ανοικοδόμηση του οποίου είχε κι’ αυτός συμβάλλει. Τον χαιρέτισα, του είπα ποιός είμαι και χωρίς περιστροφές του ζήτησα το χέρι της κόρης του Κλεοπάτρας. Λέγοντάς μου «την ευχή μου νάχετε» μου άπλωσε το χέρι του το οποίο φίλησα κι’ ανέβηκα στο δωμάτιό μου. 

Τρίτη 1 Μαΐου 2012

26. Πρώτη υπηρεσία στην Κοζάνη και Θεσσαλονίκη ως Γραμματεύς

Με καράβι έφυγα από Ηράκλειο μέχρι τη Θεσσαλονίκη κι’ από κεί με λεωφορείο στην Κοζάνη, ντυμένος με κοντό χακί παντελόνι, με άρβυλα, κάλτσες χακί μέχρι το γόνατο και ζωσμένος με περίστροφο Σμιθ Ουένσον, σωστός πρόσκοπος. Τότε (1948) τα λεωφορεία και φορτηγά συγκεντρώνονταν στη Βέροια και Κοζάνη και δύναμη στρατού κάλυπτε τον ορεινό όγκο της Καστανιάς απ’ όπου και μέχρι σήμερα περνά ο δημόσιος δρόμος. Με την προστασία του στρατού οι δύο φάλαγγες, αντιθέτως κινούμενες, διασταυρώνονταν στο όριο των δύο νομών και μόλις περνούσε και το τελευταίο όχημα της μιας και της άλλης φάλαγγος, ο στρατός έφευγε. Γι’ αυτό και, αν καλά θυμάμαι, μέχρι τη λήξη του πολέμου κατά των Κ/Σ (Αύγουστος 1949) γίνονταν μόνο ένα δρομολόγιο Κοζάνης-Θεσσαλονίκης και αντιστρόφως.